75 ROCZNICA WYSIEDLEŃ I PACYFIKACJI ZAMOJSZCZYZNY
8 ROCZNICA NADANIA SZKOLE PODSTAWOWEJ W ZŁOJCU IMIENIA DZIECI ZAMOJSZCZYZNY
,,Liczne mogiły na Ziemi Zamojskiej
Mówią nam o tych, którzy czci są godni... ''
W grudniu 2017 roku mija 75 lat od tragicznych wydarzeń, jakimi były wysiedlenia ludności Zamojszczyzny. Nawóz, Staw Noakowski, Staw Ujazdowski, Ruskie Piaski, Wólka Złojecka, Złojec, Zarudzie to miejscowości z terenu gminy Nielisz, które zostały całkowicie wysiedlone.
Akcja ta była przeprowadzana zimą, zazwyczaj nocą. Wieś otaczano kordonem, Niemcy wpadali do mieszkań, budzili ze snu i wypędzali z domostw. Wysiedlanym dawano kilkanaście minut na zabranie osobistych rzeczy i żywności, czasem tylko jednego lub kilku bochenków chleba. Akcje przeprowadzano brutalnie: ludność bito karabinami, szczuto psami, oddzielano dzieci od matek. Każdą grupę oddzielnie ładowano na furmanki i wieziono do Zamościa ,,za druty''. W ten sposób 35 - 40 tysięcy polskich dzieci pozbawiono swoich rodziców i domów. Część z nich sukcesywnie była wywożona w głąb Rzeszy, tysiące zginęły. Ci, którzy przeżyli, tak wspominają swoje dzieciństwo:
,,Miałem wówczas dokładnie 6 lat. Od domu do domu chodzili uzbrojeni esesmani i nakazywali, aby wszyscy wyszli przed bramy swoich zagród. Wszyscy baliśmy się. Ja z lękiem patrzyłem na twarze rodziców i sąsiadów. Każdy trzymał w ręku jakąś część 10-kilogramowego tobołka, bowiem tyle tylko Niemcy pozwolili nam zabrać. Jako najmłodszy wyniosłem tylko swoje zabawki - garść metalowych żołnierzyków. Przechodzący obok nas żandarm wytrącił mi ,,moje wojsko'' i butem zaczął wdeptywać je w ziemię''.
,, Ja miałam wtedy 11 lat. Przywieziono mnie transportem z Zamojszczyzny wraz z mamą. Dygocąc z zimna i strachu na skostniałych nogach przeszłam przez bramę Oświęcimia, otrzymując tylko dwie pałki po głowie. Za mną szła moja matka, widziałam ją wtedy po raz ostatni''
Szkoła Podstawowa w Złojcu od ośmiu lat nosi imię Dzieci Zamojszczyzny, od tamtego czasu co roku uroczyście obchodzi obie rocznice. W tym roku przypadła ona 3 grudnia i odbywała się w Kościele Parafialnym p.w. Chrystusa Króla w Złojcu. Na uroczystość przybyli Kombatanci z Polskiego Związku Byłych Więźniów Politycznych Hitlerowskich Więzień i Obozów Koncentracyjnych Koła Gminnego w Nieliszu, pan Julian Grudzień uczestnik tamtych wydarzeń, a obecnie Prezes Zarządu Okręgu Zamość Polskiego Związku byłych Więźniów Politycznych Hitlerowskich Więzień i Obozów Koncentracyjnych, uczniowie i nauczyciele ze szkoły podstawowej wraz z panią Dyrektor oraz zaproszeni goście: Wójt Gminy Nielisz pan Adam Wal, Radni Powiatu i Gminy, przedstawiciel Wojewody Lubelskiego, Poczty Sztandarowe Szkół, przedstawiciele instytucji z terenu gminy Nielisz oraz Młodzieżowa Orkiestra Dęta z GOK w Nieliszu.
Z tej okazji Ksiądz Proboszcz Tomasz Rogowski odprawił mszę świętą. Uczniowie Szkoły Podstawowej im. Dzieci Zamojszczyzny w Złojcu przygotowani przez panie: Marię Gałaszkiewicz i Edytę Karpiuk zaprezentowali wzruszający montaż słowno-muzyczny, poświęcony pamięci wszystkim tym, którzy cierpieli, bohatersko walczyli, oddali życie za naszą wolność, wszystkim ofiarom wojny, a w szczególności Dzieciom Zamojszczyzny. W tym roku również towarzyszył nam symbol wysiedlonych dzieci; portret Czesi Kwoki, byłej uczennicy naszej szkoły, wysiedlonej z Wólki Złojeckiej w grudniu 1942, a zamordowanej zastrzykiem fenolu w Oświęcimiu 12 marca 1943 roku.
Pani Dyrektor Grażyna Ciastoch odczytała list, który do uczestników uroczystości skierował pan Kazimierz Szałata, autor hymnu naszej szkoły.
Na zakończenie uroczystości młodzież i zaproszeni goście złożyli kwiaty przy tablicy upamiętniającej Dzieci Zamojszczyzny.
,,Męczennicy mali,
Bohaterscy ... święci...
Ciałem dawno zmarli
Lecz żywi w pamięci''
Maria Onuch-Gałaszkiewicz,
Renata Pańczyk