Oddzielili cię, syneczku,od snów, co jak motyl drżą,
haftowali ci, syneczku, smutne oczy rudą krwią,
malowali krajobrazy w żółte ściegi pożóg,
wyszywali wisielcami drzew płynące morze.
Wyuczyli cię, syneczku, ziemi twej na pamięć,
gdyś jej ścieżki powycinał żelaznymi łzami.
Odchowali cię w ciemności, odkarmili bochnem trwóg,
przemierzyłeś po omacku najwstydliwsze z ludzkich dróg.
I wyszedłeś, jasny synku, z czarną bronią w noc,
i poczułeś, jak się jeży w dźwięku minut - zło.
Zanim padłeś, jeszcze ziemię przeżegnałeś ręką.
Czy to była kula, synku, czy to serce pękło?
Elegia o [chłopcu polskim]
Krzysztof Kamil Baczyński
Trudny czas II wojny światowej, traumatyczne historie rodzinne, doświadczenie wrogości, upokorzenia, strachu - to tylko mała część bolesnych przeżyć narodu polskiego. W szczególny sposób wojna odznacza swoje piętno na dzieciach, zwłaszcza trudne są losy Dzieci Zamojszczyzny (określenie najmłodszych ofiar niemieckiej akcji wysiedleńczo-osadniczej na Zamojszczyźnie: źródło IPN). Projekt edukacyjny "Dzieci Zamojszczyzny" to plastyczna interpretacja losów dzieci doświadczających wojny. Projekt powstał w 80. rocznicę wysiedleń mieszkańców Zamojszczyzny. Prace prezentują trudny czas wysiedleń: czas zimy, opuszczenie własnego domu, a następnie trudna wędrówka, transport kolejowy w wagonach w nieznaną przyszłość, nowe miejsce wieńczące podróż - obozy koncentracyjne, obozy zagłady.
Kunszt plastyczny uczniów w subtelny sposób ukazuje tragiczne przeżycia wysiedleńców, w tym małych dzieci. Świadomość uczniów realizujących projekt dostarcza im możliwości głębszego poznania losów Dzieci Zamojszczyzny w okresie okupacji oraz propagowania historii Zamojszczyzny w czasie II wojny światowej. Spojrzenie uczniów szkoły noszącej imię Dzieci Zamojszczyzny daje nadzieję, że pamięć jest głęboko zakorzeniona w ich pamięci i będzie kultywowana przez kolejne pokolenia.
Realizatorkami projektu "Dzieci Zamojszczyzny" są: Gabriela Pałczyńska - uczennica klasy V; Martyna Mazurek, Amelia Rak, Martyna Rak - uczennice klasy VI.
Projekt zrealizowany został pod opieką pani Małgorzaty Magryta.
Dramat Zamojszczyzny w liczbach:
110 tysięcy wysiedlonych;
30 tysięcy wysiedlonych dzieci;
10 tysięcy ofiar wśród dzieci;
5321 osób wysiedlonych do Dystryktu Warszawskiego;
1301 osób wywiezionych do KL Auschwitz;
8600 osób wywiezionych do KL Lublin;
33 tysiące wywiezionych na roboty przymusowe do III Rzeszy.
Łącznie od listopada 1942 roku do sierpnia 1943 roku wysiedlenia objęły blisko 300 wsi, co stanowi 30% ludności Zamojszczyzny (źródło: Instytut Pamięci Narodowej, Archiwum Państwowe w Lublinie, Archiwum Państwowe w Zamościu).
Jako synowie Boga nie możemy być niewolnikami.
Nasze synostwo Boże niesie w sobie dziedzictwo wolności.
Jan Paweł II